Rekordowa produkcja, przemyt i użycie kokainy. Narkotyk zdobywa nowe rynki

Z opublikowanego dziś rocznego raportu Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) wynika, że w 2023 roku światowy rynek kokainy osiągnął historyczne szczyty pod względem produkcji, przemytu i konsumpcji. Liczba użytkowników wzrosła do 25 milionów, a nielegalna produkcja wyniosła aż 3 708 ton – o 34% więcej niż rok wcześniej i ponad cztery razy więcej niż dekadę temu.

Kolumbijski epicentrum i ekspansja globalna

UNODC wskazuje, że głównym czynnikiem tego wzrostu jest rozszerzenie upraw krzewów koki w Kolumbii oraz zaktualizowane dane dotyczące wydajności z hektara. Choć Kolumbia pozostaje dominującym producentem, kokainowi przemytnicy coraz śmielej eksplorują rynki w Azji i Afryce. Szczególną uwagę zwrócono na rosnącą rolę zorganizowanych grup przestępczych z Bałkanów Zachodnich.

Największe rynki i nowe trendy

Ameryka Północna, Ameryka Południowa oraz Europa Zachodnia i Środkowa to nadal największe rynki zbytu dla kokainy. Analizy ścieków potwierdzają skalę użycia tego narkotyku. Zdaniem głównej badaczki ONZ, Angeli Me, „kokaina stała się modna wśród zamożniejszych warstw społeczeństwa”, co napędza „błędne koło produkcji i konsumpcji”.

W latach 2019–2023 globalne przechwycenia kokainy wzrosły o 68% i osiągnęły rekordowe 2 275 ton.

Narkotyki syntetyczne i sytuacja w Syrii

Marihuana wciąż pozostaje najczęściej używanym narkotykiem na świecie, ale szybko rośnie również udział substancji syntetycznych. W 2023 roku przechwycono rekordową ilość stymulantów typu amfetaminowego, głównie metamfetaminy i amfetaminy – odpowiadały one za prawie połowę wszystkich globalnych przejęć narkotyków syntetycznych. Tuż za nimi uplasowały się opioidy syntetyczne, takie jak fentanyl.

Szczególne zainteresowanie wzbudziła też sytuacja wokół captagonu – nielegalnego stymulantu, który za rządów obalonego w grudniu 2024 roku Baszara al-Asada stał się głównym towarem eksportowym Syrii. Choć władze tego kraju ogłosiły niedawno likwidację wszystkich fabryk captagonu, najnowsze dane z lat 2024–2025 wskazują, że substancja nadal trafia głównie na Półwysep Arabski, co może sugerować uwolnienie zgromadzonych wcześniej zapasów lub przeniesienie produkcji.

Wzrost globalnego zużycia narkotyków

UNODC informuje również, że 6% światowej populacji w wieku 15–64 lat sięgnęło w 2023 roku po co najmniej jeden narkotyk – to wzrost w porównaniu z 5,2% w 2013 roku.

Organizacja ostrzega, że era globalnej niestabilności sprzyja wzrostowi potęgi grup przestępczych i dalszemu rozpowszechnieniu narkotyków, a obecne wskaźniki użycia osiągają poziomy niespotykane dotąd w historii.

Źródło: UNODC World Drug Report 2025